डा. रीना शाक्य

मेरो २५ वर्षको अनुभवमा धेरैजसो अभिभावक आ–आफ्ना व्यस्तता र दुधे दाँतसम्बन्धी गलत धारणाले गर्दा स–साना बालबालिकाले दुःख पाइरहेका हुन्छन्। कतिपय अभिभावकले दुधे दाँत त हो नि छिट्टै झरिहाल्छ भन्ने सोचले बालबालिकालाई असह्य अवस्था नआउन्जेलसम्म डेन्टल क्लिनिक आउने गर्दैनन् । फलस्वरूप बालबालिकाका दाँत समय अगावै झर्ने, खान अप्ठ्यारो हुने, कीराले खाएर दाँत काला देखिने, राति सुत्न नसक्ने, पाक्ने र गाला सुन्निने जस्ता समस्या उत्पन्न हुन्छन् ।
दुधे दाँतको राम्ररी हेरचाह नगरेमा दाँत समयअगाडि निकाल्नैपर्ने अवस्था आउने, दाँत नभएको ठाउँमा दाँत सर्ने, बांगोटिंगो आउने र भविष्यमा तार बाँध्नुपर्ने अवस्था आउँछ जुन अझ खर्चिलो र पीडादायी हुन्छ। तसर्थ दुधे दाँतमा पनि मुख्यतः बङ्गारातिरका दाँत समयअगावै निकाल्नुहुँदैन।
यी दुधे दाँतले स्थायी दाँतको ठाउँ (पोजिसन) निर्धारण गर्छन् र पछि आउने स्थायी दाँत राम्ररी उम्रने हुन्छन् । त्यति मात्र नभएर बालबालिकाका दुधे दाँतराम्रो भएनन् भने उनीहरूलाई खुलेर हाँस्न मन लाग्दैन । कतै साथीहरूले आफ्ना काला कीराले खाएका दाँत देखेर जिस्काउने पो हो कि जस्ता भावना उत्पन्न हुन्छन् र त्यसले बालबालिकाको व्यक्तित्व विकासमा पनि असर पर्छ । दाँतहरू कीराले खाएमा राम्ररी चपाएर खान सक्दैनन् जसले गर्दा पाचन प्रणालीमा समस्या हुने र अपचको समस्या आउन सक्छ ।

हाम्रो देशमा कतिपय आमाबुवामा नै राति दाँत माझ्ने बानी हुँदैन । बालबालिकाले आफ्नै अभिभावकबाट धेरै कुरा सिक्ने हुनाले सर्वप्रथम बुवाआमाले नै नियमित दुई पटक फ्लोराइडयुक्त दन्तमञ्जनले दाँत माझ्ने, कुल्ला गर्ने र डेन्टल फ्लस प्रयोग गर्ने बानी बसाल्नुपर्छ । यसले स्वतः बालबालिकाको पनि राम्रो बानी विकास हुन्छ । उनीहरूलाई सकेसम्म जंक फुड नखुवाउने, गुलिया पदार्थको सट्टा फलफूल, चीज, बदाम काजु इत्यादि खान प्रोत्साहन दिनुपर्छ । ६ वर्षभन्दा मुनिका बालबालिका छन् भने अभिभावक आफैं शिशुले ब्रस गरेको सुपरभाइज गर्नुपर्ने हुन्छ ।
सकेसम्म सानासाना कीराले खानेबित्तिकै दाँत फिलिङ गरिहाल्ने गर्दा भविष्यमा लामो, खर्चिलो र पीडादायी दाँतको समस्याबाट सधैका लागि मुक्त हुन्छ । बालबालिकाको दाँत स्वस्थकर राम्रो भयो भने निर्धक्क साथ हाँसेर कुरा गर्ने बानी हुन्छ र उनीहरूको मनोबल पनि बलियो हुन्छ । के तपाईं पनि आफ्ना बालबालिकाहरूलाई तीन–तीन महिनामा डेन्टल भिजिट गर्नुहुन्छ ? यदि गर्नुहुँदैन भने तुरुन्त डेन्टिस्टकहाँ समय लिएर बच्चाको दाँतको स्वास्थ्यको सुरक्षा गर्नुहोस्।

थप लेखहरू

‘समस्याको मूल कारण नै स्वयंसँग टाढिनु हो’

सर्प डसाइमा गलत प्राथमिक उपचारले मृत्यु

मुस्कानका लागि दाँतको हेरचाह

डा. रिना शाक्य

(डा. शाक्य लुमन्ती डेन्टल क्लिनिक पाटनढोकाकी सञ्चालक हुन्)