Successfully Copied

सामाजिक दूरीले जन्माएको पतिपत्नी बीचको मनोविज्ञान 

यस समयमा पुरुषहरु गलत आचरण अथवा बानी विकास गर्ने, मादक पदार्थ अधिक सेवन गर्ने, श्रीमतीसँग असमझदारी देखाउने कारणले दाम्पत्य सम्बन्ध टुट्न पनि सक्छ । अथवा दुवै मनोरोगी बन्ने र आत्महत्यासम्म गर्न सक्ने संभावनालाई संवेदनशील बनेर सोच्नुपर्छ ।

 

मानिस सामाजिक प्राणी हो । ऊ एक्लै रमाएर बस्न सक्दैन अथवा कसैसँग नबोली अन्र्तक्रिया नगरी बस्न सक्दैन । आफ्नो दु:ख र भावनालाई अभिव्यक्त गर्न होस् अथवा सुख साटासाट गर्न मानिसलाई मानिसनै चाहिन्छ । त्यसमा पनि आफ्नै मानिस जसले आफ्नो भावनालाई बुझ्न सक्छ त्यस्तो मानिससँगको भावनात्मक सामिप्यताले जीवनमा हौसला र सकारात्मक उर्जा दिन्छ । तर अहिले कोरोना भाइरस कोभिड–१९ ले मानिस बीचको दूरी बढाउनु पर्दाको बाध्यात्मक परिस्थितिले पतिपत्नी बीचमा जन्माएको मनोविज्ञानको पीडा चुनौतीपूर्ण बनेको पाइन्छ । यस विषयमा धेरैको ध्यान पुगिसकेको छैन किनभने यो घरभित्रको कलह, वैमनस्यता एवं मानसिक संघर्षको कथा हो । जबसम्म बाहिर छताछुल्ल हुँदैन अथवा सम्बन्ध जोडिनै नसक्ने स्थिति आउँदैन तबसम्म यो अदृश्य बन्ने गर्छ । 

आज रातीको कुरा हो, छिमेकीको घरबाट राती चर्को स्वर सुनियो, एकैछिनपछि ढोका जोडले लगाएको र सामान फ्याँकेको मानौं ठूलो युद्ध भए जस्तो सुनियो । झण्डै एक घन्टाजतिको यो युद्धले वरिपरिको छिमेकी सबैको निद्रा जगायो र कसैले झ्यालबाट र कौसीबाट के भयो ? किन राती हल्ला ? पुलिस बोलाउ ? भन्न थाले । त्यत्तिकैमा एक महिला रुँदै घरबाहिर आइन् । आफ्नो श्रीमान् दिनभरी तास खेलेर भएको अलि अलि पैसा पनि सबै सकेर रक्सीले मातेर झगडा गर्न आएको गुनासो गरिन् । यसरी छिमेकी सबै कराएको सुनेर ती पुरुष चुपचाप सुते होलान् । त्यसपछि आवाज सुनिएन । ती महिला पाँच वर्षको छोरासहित कोठामा वहालमा बसेको धेरै भइसकेको थियो । दुवैजना पसलमा काम गर्थे । अहिले कोरोना त्रासका कारण लकडाउन भएकाले पसल बन्द भएको छ । यसले गर्दा बेरोजगार मात्र होइन, दैनिकी चलाउन नै मुस्किल परेको छ । तर श्रीमान्ले कुनै चासो नदेखाएको उनी गुनासो  गर्छिन् । 

हुने खानेको घरमा पनि महिलाको आफ्नै किसिमको व्यथा छ । धेरै महिलालाई लकडाउन खुले पनि हुन्थ्यो जस्तो लाग्न थालिसक्यो । सामाजिक दूरी कायम गर्न तथा आफ्नो सुरक्षाका लागि लकडाउन गरिएको भए पनि धेरै पुरुष घरमा तास खेल्ने, खाने, फोहोर गर्ने, केटाकेटी छिनछिनमा अब के खाने ? अब के गर्ने ? भन्ने प्रश्नबाट धेरै महिला वाक्क भइसकेका छन् । एक जना महिला भन्छिन्– ‘बरु अफिस जाँदा यति धेरै दिक्क लाग्दैनथ्यो । घरपरिवारको सदस्यको इच्छा र माग पूरा गर्दा गर्दै थाकिसके । अब त झर्को लागिसक्यो, कसैले सहयोग गर्ने होइन । पुरुषहरु खाने, तास खेल्ने, राजनीतिका कुरा र अन्य गफ गरेर दिन बिताउँछन् । यसैगरी केटाकेटी भिडियो गेम खेलेर र मोबाइलमा व्यस्त हुन्छ । आफू एक्लैले के मात्र गर्नु ? महिलाको यस्ता गुनासो धेरै आइरहेको हुन्छ । 

घरमा बूढा सासुससुरा भएका घरका छोरी बुहारीलाई मानसिक स्ट्रेस पनि छ । बाहिर हिड्डुल गर्ने, नियमित रुटिन नै अवरुद्ध हुँदा न मन्दिर, न पूजा पाठ, न आफन्तसँगको भेटघाट नै हुन पाएको छ । घरमा नै बसिरहनुपर्दा यता दुख्यो, उता दुख्यो, खाएको पचेन, चिकित्सकको फलोअपमा कसरी जाने ? आदि कचकचले दिक्कै बनिसकेको वितृष्णा व्यक्त गरिरहन्छन् । 

कतिपयको घरमा भने इन्टरनेट र सामाजिक सञ्जालमा अति व्यस्त पति र छोराछोरीप्रति आक्रोशित महिलाहरु नेटकै तार काटिदिने स्थितिमा पुग्छन् । जतिखेर पनि चाहिने नचाहिने भिडियो हेर्ने र दुनियाँसँग च्याट गरेर बसेको असन्तुष्टिले कतै गएर समय बिताउ भने पनि नमिल्दा मानसिक तनावमा पर्न सक्छन् । 

यी माथि उल्लेखित केही प्रतिनिधि पात्र मात्र हुन् । अहिले कोरोना भाइरसका कारण क्वारेन्टाइनको अवस्थामा हुने घरायसी झैं झगडा, मतभेद, हिंसा, र पीडाको बारेमा खासै चासो राखेको पाइदैन । कतिपय देशमा सामाजिक दूरीले महिला हिंसा, वैवाहिक कलह र डिभोर्स भएका घटना पनि सुन्नमा आएका छन् । यस समयमा पुरुषहरु गलत आचरण अथवा बानी विकास गर्ने, मादक पदार्थ अधिक सेवन गर्ने, श्रीमतीसँग असमझदारी देखाउने कारणले दाम्पत्य सम्बन्ध टुट्न पनि सक्छ । अथवा दुवै मनोरोगी बन्ने र आत्महत्यासम्म गर्न सक्ने संभावनालाई संवेदनशील बनेर सोच्नुपर्छ । 

पतिपत्नीबीचको भावनात्मक दूरीलाई बढ्न नदिन, दुवैको भूमिका उत्तिकै महत्वपूर्ण हुन्छ । घरमा आफूले लिनुपर्ने जिम्मेवारी, खानपान, सरसफाई एवं केटाकेटीलाई व्यस्त राख्ने क्रियाकलापलाई योजनावद्ध रुपमा पतिपत्निको सहभागिता देखाउँदा एउटालाई मात्र कार्यबोझ पर्दैन । एक्लैको जिम्मामा यस्ता कार्यबोझ पर्दा झर्कने रिसाउने, मन उदास बन्ने र आरोप प्रत्यारोप बढ्न जान्छ । फलस्वरुप दाम्त्पय जीवनलाई खलल पुऱ्याउाछ । पतिपत्नि दुवैले एक अर्काप्रति सकारात्मक सहयोगी भावना देखाउनुपर्छ । यो विषम परिस्थितीमा सम्बन्धलाई अझ प्रगाढ बनाउन यो पुरुषको काम र यो महिलाको काम भन्ने रुढिवादी र पूर्वाग्रही बन्नु हुदैन । अरुले के भन्लान् होइन आफू कसरी उदाहरणीय बन्न सकिन्छ भन्ने सोचले हरेक काममा सक्रियता देखाउन सकिन्छ । घरायसी काममा व्यस्त हुादा आफ्नो शारीरिक तथा मानसिक स्वास्थ्य पनि राम्रो हुनुका साथै समय पनि उत्पादनमूलक रुपमा बिताउन सकिन्छ । दाम्पत्य जीवन पनि सुमधुर एवं प्रगाढ बन्छ । यसैगरी केटाकेटीलाई आमा बुवा दुवैले समय दिदा उनीहरुको मनोबल उच्च हुनुका साथै परिवारमा आत्मियता बढ्दै जान्छ ।    

 

 Image