रीना शाक्य, डेन्टिस्ट, लुमन्ती डेन्टल क्लिनिक

कोरोना महामारीले यसरी प्रलयकारी रूप लिन्छ भनेर कसैले कल्पनासम्म गरेका थिएनन् । कोरोनाकै कारण हामी आफ्ना छरछिमेकी र इष्टमित्रसँग चाडपर्वसमेत मनाउन पाएका छैनौ । तर पनि पहिलेदेखि नै चलिआएको परम्परा परिवारमै सीमित भएर मनाउनु परिहाल्यो, पूजाआजा गर्नैपर्‍यो । देवीदेवतालाई चढाउन प्रसाद र खानेकुराहरू पनि बनाउनैपर्‍यो । चाडपर्वमा प्रसादका रूपमा मीठा, गुलिया परिकारहरूको प्रयोग गर्दा मुख र दाँतमा समस्या आउन सक्छ । त्यसैले चाडपर्वमा यसको हेरचाह गर्नु एकदमै जरुरी हुन्छ । खासगरी दाँतको हेरचार झनै आवश्यक छ । यसमा खराबी आए उपचार गर्नुपर्छ ।

सामान्यतया दाँतको उपचार दुई प्रकारले गर्न सकिन्छ । पहिलो, आफ्नो घरमै सावधानी अपनाएर दाँतको हेरचाह गर्दै घरेलु उपचार गर्न सकिन्छ । दोस्रो, केही जटिल लक्षण देखिए अस्पताल वा डेन्टल क्लिनिकमै गएर उपचार गर्नुपर्ने हुन्छ ।

धेरैजसोलाई दाँतमा खाना अड्किने समस्या हुन्छ । खाएको खानेकुरा त्यहीं कुहिएर मुख गन्हाउने हुन सक्छ । यस्तो अवस्थामा खाना खानेबित्तिकै राम्रोसँग कुल्ला गर्ने, डेन्टल फ्लस वा इन्टर डेन्टल ब्रस प्रयोग गरी दुई दाँतबीचको फोहोर निकाल्नुपर्ने हुन्छ ।

त्यस्तै, गिजा सुनिने र गिजाबाट रगत आउने समस्या भए मनतातो पानीमा नुन राखेर दिनको तीन–चार पटक कुल्ला गर्नुपर्छ । माउथ वासको प्रयोग बिहान र बेलुका गर्नु उपयोगी हुन्छ । निकाल्न मिल्ने नक्कली दाँत प्रयोग गरेको खण्डमा राति सुत्नुअघि दाँतलाई पानीमा राम्रोसँग भिजाएर राख्ने र बिहान मात्र प्रयोग गर्न सकिन्छ ।

कृत्रिम खोल, डेन्टल ब्रिज, इम्प्लान्ट र दाँतमा तार (ब्रेसेस) लगाएको छ भने कडा चीजहरू जस्तै छुर्पी, मकै, भटमास र हड्डी आदि विचार पुर्‍याएर चपाउनुपर्छ । यसो गर्दा दाँत भाँचिने सम्भावना कम रहन्छ । कोरोना महामारी कहिले अन्त्य हुन्छ यकिन नभएकाले अझै लामो समयसम्म रहने सम्भावना भएकाले हरेक दिन दुई पटक फ््लोराइडयुक्त मञ्जनले दाँत माझ्ने गर्नुपर्छ ।

डेन्टल क्लिनिक जानुपर्ने अवस्था भने दुईवटा दाँतहरूको बीचमा अथवा दाँतमा क्याभिटी भएर खाना खान नसकेमा, गिजाहरू सुन्निएर पाकेकोमा, बुद्धिबङ्गाराहरू बाङ्गोटिङ्गो अथवा आउन नसकेर मुख खोल्न र निल्न नसक्ने हुनु हो । यसैगरी, पहिले गरेका फिलिङ्गहरू टुक्रिएर गिजामा असर गरेमा, कृत्रिम खोलहरू झरेर गिजामा समस्या परे, राति सुत्न नसक्ने गरी दाँतको पीडा भए, दुर्घटनामा दाँत भाँचिए पनि डेन्टल क्लिनिक जानुपर्छ ।

यी माथिका अत्यावश्यक उपचारका लागि डेन्टल क्लिनिक अथवा अस्पताल जानुपरेमा पहिले आफूले देखाइरहेको दन्त चिकित्सकलाई फोनबाट परामर्श लिएर मात्र जानु उपयुक्त हुन्छ्र । अन्यथा यस कोरोना महामारीका बेलामा क्लिनिकमा कुर्नुपर्ने र अनावश्यक झन्झटको सामना गर्नुपर्ने हुनसक्छ ।

अहिलेको वर्तमान अवस्थालाई ध्यानमा राखेर सकेसम्म नेपाल मेडिकल काउन्सिलको दर्ता भएका दन्त चिकित्सककहाँ मात्र उपचार गराउनु उचित हुन्छ्र । यी चिकित्सकले आवश्यक सुरक्षा अपनाएर उपचार गर्ने हुँदा बिरामीहरू कोरोनाको जोखिमबाट डराउनुपर्ने हुँदैन र उचित दाँतको उपचार पाएर चाडबाडका अवसरमा दाँतको समस्याबाट बच्न सकिन्छ ।