चाबहिलका हेमकुमार शाही चलचित्रको रहर बोकेर यो क्षेत्रमा लागे । के गर्ने, कहाँ काम गर्ने अलमलमा थिए । त्यही बेला उनको भेट नवराज उप्रेतीका बुवासँग भयो । त्यसबेला उप्रेती चलचित्र क्षेत्रमा हेड कुक थिए । उनी सहायक भएर काम गर्न थाले । चलचित्र यो मायाको सागर, बद्री, सहरमा उनले असिस्टेन्ट कुकका रूपमा काम गरे । उनले चलचित्रअर्जुनबाट भने हेड कुकका रूपमा काम गर्न थालेका हुन् । उनलाई लाग्यो आफ्नो क्षमताअनुसार यही काम नै ठीक रहेछ । विस्तारै उनले कुकका रूपमा काम गरेवापत पैसा पनि कमाउन थाले । किरण केसी र केशव भट्टराईको समय थियो, त्यतिबेला । उनले सबैलाई बिहान खाजा एवं खाना बनाएर खुवाउनुपर्थ्यो । काम सहज नभएपनि उनी त्यसैमा रमाउन थाले । उनी खाना पकाउनका लागि नेपालका विभिन्न ठाउँमा पुगेका छन् । नेपालीसँग मात्र नभई भारतीय टिमसँग पनि काम गरेको अनुभव उनीसँगछ । तर नेपालीसँग काम गरेजस्तो सहज भने भएन, उनलाई । उनले भने, ‘भारतीय टिमसँग काम गर्दा के मिलेन जस्तो लागिरह्यो । आफ्नै नेपाली टिमसँग काम गर्न सहज भएको उनीबताउँछन् । उनले २०–२५ वटा भोजपुरी चलचित्रमा पनि काम गरिसकेका छन् । थुप्रै कलाकारलाई खानाको स्वाद चखाइसकेका उनलाई राजेश हमालको खाना भने भिन्नै लाग्छ । उनी खाना खाँदैनन्, ड्राइ फ्रुट्स र अन्य खानेकुरा खान्छन् । उनले तीन जना असिस्टेन्ट राखेर काम गरिरहेका छन् । खाना पकाउने काममा जस–अपजस दुवै आउने उनी बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘व्यक्ति प्रत्येकको स्वादफरक हुन्छ । कसैलाई त्यही स्वाद मन पर्ने र कसैलाई मन नपर्न सक्छ ।’उनले हेड कुकका रूपमा दिनमा तीन हजार रुपैयाँसम्म कमाउँछन् भने असिस्टेन्ट कुकको केही कम हुन्छ । चलचित्रमा ज्यालादारीदेखि ठेक्कामा उनी काम गर्छन् । सामान किनिदिने अरुले खाना मात्र पकाउने र अर्को सामान आफैं जोहो गर्छन् । उनी वर्षमा ९ महिना चलचित्रमै व्यस्त हुन्छन् । वर्षाकोसमयमा तीन महिना भने उनी खाली हुन्छन् । काम गर्न र खट्न सके राम्रो आम्दानी गर्न सकिने उनी बताउँछन् । उनले खाना पकाएकै कमाइले दुई छोराछोरी पढाउनेदेखि विदेश पठाउन समेत सकेका छन् । उनी भन्छन्, ‘जहाँ पनि खट्न रकाम गर्न सके आम्दानी हुन्छ, यसमा खटाइ एवं परिश्रम बढी भएपनि पैसा राम्रै कमाएको छु ।

अल्लारे उमेरकै थिए, सर्लाहीका धनबहादुर तामाङ काठमाडौं आए । पाकिस्तानी चलचित्रमा भीडभाड देखाउनउनलाई चलचित्र क्षेत्रमा लिएर जान्थे । उनलाई भने चलचित्रमा देखिन पनि पाइने र टिममा जाँदा रमाइलो लाग्थ्यो । त्यसबेला ‘सर्ट फिल्म’ निर्माण हुन्थे । उनलाई भने ठूलो पर्दामा देखिन मन लाग्थ्यो, तर उनी देखिन भने पाएनन् । उनले भने ‘चलचित्रमा देखिन्छ भनेर जान्थ्यौं तर हामी कतै पनि नदेखिँदा रहेछौं ।’ यसले नै उनलाई चलचित्रप्रति मोह बढ्यो । उनलाई कमाउनु सँगै रमाइलो गर्नु थियो । खाना पकाउने काममा पैसा हुन्छ भनेर उनले यो काम गर्न थाले । दिनको दुईदेखि तीन सय रुपैंयाँ कमाइ हुन्थ्यो । आम्दानीसँगै उनलाई रमाइलो पनि हुन्थ्यो । तर पनि पैसा कम भएको उनलाई महसुस हुन्थ्यो । उनले धीरेन शाक्य र राजेश हमालदेखि नयाँ पुस्ताका कलाकारहरूसँग काम गरेका छन् । केही समय रेस्टुरेन्टमा काम गरेको अनुभवले उनलाई काम गर्न सहज बनाइदिएको छ । उनले भने–‘यो क्षेत्रमा खटाइ धेरै भए पनि पैसा भने कमै हुन्थ्यो ।’ राजेश हमालको युगदेखि युगसम्म चलचित्रमा पनि उनले नै भान्सा चलाएका थिए । उनलाई सम्झना छ, राजेश हमाल खाना खाँदैनन् ड्राइ फुट्स मात्र खान्छन् तर निखिल उप्रेती भने दाल मन पराउँथे । करिब ३०–३५ वर्ष काम गरेका उनले कोरोनापछि भने यसलाई थाती राखेका छन् । ६५ वर्ष पुगेका उनी पछिल्लो समय भने कुककोआम्दानी राम्रोभएको देखेका छन् । समयसँगै हरेक कुरा परिवर्तन हुँदै जाने उनले बुझेका छन् ।

थप लेखहरू

आमाको स्वाद सम्झाउने यशु

सुजाता मुखिया

पुराण वाचनमा महिला आकर्षण

मौलिक परिकारलाई प्रवर्द्धन गर्ने म्रिस्टिना

सुजाता मुखिया

नेपाली चलचित्रमा चर्चित ‘जेठा दाइ’ कुलबहादुर राउत पनि लामो समयदेखि चलचित्रमा भान्सेको भूमिका निभाइरहेका छन् । पुराना पुस्तादेखि नयाँ पुस्तालाई उनले खानाको स्वाद चखाइसकेका छन् । खाना पकाउने काम सहज पक्कै हुँदैन सुटिङ युनिटमा एकपटकमा ५० जना भन्दा बढी नै हुन्छन् तर उनी सहजै भान्सा उतार्छन् । उनी चलचित्र लाहुरेबाट भान्से बनेका हुन् । उनको नाम ‘जेठा दाइ’ पनि यही चलचित्रबाट नामाकरण भएको थियो । चलचित्रमा रञ्जित गजमेरले ‘जेठा दाइ’ भनेपछियो नाम चर्चित भयो । उनी मेसमा खाना पकाएर सबैलाई खुवाउँथे । चलचित्रका कलाकारदेखि असिस्टेन्ट सबैलाई एउटै खाना खुवाउँदा आलोचना पनि उत्तिकै हुन्थ्यो । उनले भने, ‘व्यक्तिअनुसारको खाना र स्वाद बनाउन सहज नहुने भएकाले भान्सामा जे पाक्थ्यो त्यही सबैले खाने गर्थे ।’७० वर्षीय उनी पर्दापछाडिको हिरोझैं सधै खटिइरहे । केही समयअगाडि पुरस्कार पनि पाए । यसले उनलाई आफ्नो कामको मूल्यांकन भएको महसुस भयो । उनले भने, ‘चलचित्रमापर्दापछाडिका कलाकारको पनि उत्तिकै भूमिका हुन्छ तर यहाँ मुख्य कलाकारको मात्र चर्चा हुन्छ । उनीहरूको पनि उचित मूल्यांकन हुनुपर्छ ।’