तिहार भनेको पूर्ण आयु जिउन सिकाउने कला हो ।

डा. वीणा पौड्याल संस्कृतविद् संसारभरि परिवर्तन सबै कुरामा भइरहेको छ । त्यसलाई रोक्न सकिँदैन । मुख्य कुरा भनेको चाडपर्वको मौलिकता भने हराउनु भएन । तिहार पर्यावरण संरक्षण र सम्मान गर्न मनाइने पर्व हो । गोवर्धन पूजाका रूपमा रुख, बिरुवा, पशुपंक्षी आदिको पूजा गरिन्छ जसले गर्दा सुरक्षा दिन्छ । त्यसैले हामीले तिनलाई सम्मान गरी जोगाउनुपर्छ । पृथ्वीलाई हाम्रा पुर्खाले संरक्षणको लागि हस्तान्तरण गरेका हुन् त्यो हामीले बुझ्दैनौं । यमपञ्चकमा काग, कुकुर, गाई, गोरु, लक्ष्मी, गोवर्धन पर्वत र भाइपूजा गरिन्छ । तिहारमा यी सबैलाई सम्मान गरी पूर्ण आयु जिउन सिकाउने कला हो । तर पछिल्लो पटक तिहार मनाउने शैली भड्किलो हुँदै गएको छ । तिहारको आफ्नोपन हराउँदै गएको छ । मनोरञ्जन र देखाबटी बन्दै गएको छ । तिहारमा सयपत्री र मखमलीको प्रयोग गर्नुको बेग्लै महत्व छ । प्लास्टिकका फूल, विद्युतीय बत्तीको प्रयोग बढेको देख्न सकिन्छ । यस्तो हुनुमा एउटा अर्थसँग जोडिएको छ र अर्को बाध्यता पनि हो । जस्तो सयपत्री खरिद गर्नुभन्दा बजारमा पाइने प्लास्टिकका फूलसस्ता हुन्छन् र धेरै पटक प्रयोग गर्न सकिन्छ । हाम्रो मौलिकता जोगाउन सबै ठाउँमा नभए पनि केही ठाउँमा यसको प्रयोग गर्न सकिन्छ ।