नेपाली नारीहरूको महान् चाड तीज नजिकिँदै छ । तीज मनाउने तथा दर खाने शैलीमा अहिले निकै फरकपन देखिन थालेको छ । पहिले तीजको अघिल्लो दिनमात्र दर खाने चलन थियो । अहिले बढ्दो व्यस्तता एवं सामाजिकीकरणका कारण महिना दिनअघिदेखि नै दर खाने–ख्वाउने क्रम सुरु भैसक्छ । दरका रूपमा प्रोटिनयुक्त तथा चिल्ला खानेकुरा खाइन्छ ।

अहिलेको व्यस्त जीवनमा सबै नातागोताकहाँ भ्याउन महिना दिनअघिदेखि नै दिदी–बहिनीहरू राताम्यै भएर दर खान थालिसक्छन् । दरमा प्रोटिनयुक्त खानेकुरा खाने चलन छ । दर अन्न, फलफूल, तरकारी तथा सम्पूर्ण खाद्यपदार्थलाई मानिन्छ तर समयको परिवर्तनसँगै दर खाने चलनमा पनि परिवर्तन आएको छ । तीजमा रातो पहिरनमा सजिएर हातभरि चुरा लगाउने, शिवालयहरूको दर्शन गर्ने, नाचगान गर्ने आदि त छँदैछ ।

यो मौसममा भण्डारण गरिएका बासी खानेकुरामा विभिन्न किसिमका ब्याक्टेरिया हुन्छन् । यस्ता खानेकुरा खाए फुड प्वाइजन हुनसक्छ । वर्षामा ओस तथा फोहोरका कारण झिँगा पनि आउँछन् । फोहोर ठाउँमा बसेर आएको झिँगा खानेकुरामा बस्दा रोगका कीटाणु सर्छन् । त्यस्ता खानेकुरा खाँदा झाडाबान्ता, जन्डिस हुने सम्भावना हुन्छ । 

यही कारणले बाथ रोग लाग्छ भन्ने छैन । अध्ययनअनुसार जेनेटिकल्ली सस्सेप्टिबल इन्डुभिजुअललाई कुनै पनि किसिमको इन्फेक्सन वा वातावरणीय तत्वले ट्रिजर हुनसक्छ । मानिसको शरीरमा कुनै खास किसिमको जिन हुँदा पनि कुनै–कुनै बाथ हुन सक्छ । 

खासगरी तराई–मधेस क्षेत्रमा महिलाहरू पुरुष स्त्रीरोग विशेषज्ञसँग परीक्षण गर्न आउनुलाई बाध्यताका रूपमा लिन्छन् । विशेषगरी बच्चा नपाइसकेका महिला तथा वृद्धाहरू खुल्न गार्‍हो मान्छन् । कतिपय महिलाले सिस्टरसँग मात्र परीक्षण गराउने प्रस्तावसमेत राख्ने गरेका छन् । त्यसैले म अति आवश्यक नभएसम्म यौनाङ्ग हेर्दिन तर आवश्यक परीक्षण गर्नु मेरो दायित्व हो ।

पहिलेको तुलनामा अहिले महिलाको क्षेत्रमा काम गर्न निकै सहज छ । पहिले महिलाहरू आफ्नो स्वास्थ्य समस्या भन्न हिच्किचाउँथे । खुलेर आफूलाई भएको समस्या भन्न सक्दैनथे । त्यसले गर्दा उपचारमा केही असहजता हुन्थ्यो तर अहिले शिक्षा एवं जनचेतनाका कारण महिलाहरू आफूलाई परेको समस्या निर्धक्क भन्छन् ।